Grać łatwiej na fortepianie...

Opinie o serwisie

Mocne palce

Gimnastyka  i  kontuzje

Dobra, stabilna technika pianistyczna opiera się przede wszystkim na bardzo mocnych palcach i na umiejętnym operowaniu ciężarem aparatu ruchowego. W tym rozdziale zajmiemy się jednym ze sposobów na wzmocnienie palców przy pomocy gimnastyki bez fortepianu.

Poniżej zamieszczam moje wideo ilustrujące kilka ćwiczeń bez użycia klawiatury, wybranych spośród wielu proponowanych przez Czesława Sielużyckiego w „Ręce pianisty”.

Ćwiczenie ruchów pianistycznych  p o z a   g r ą  to sprawa, której wartość wielu praktyków obniża lub nie docenia. Doceniali je i polecali uczniom m.in.: Chopin i Mikuli (wg relacji ustnej Raula Koczalskiego), Liszt oraz Prokofiew, A. Michałowski, a także Johnen, Ching, Gát. [...] W pierwszym rzędzie idzie o fakt, że za pomocą specjalnej gimnastyki można uzyskać wyniki, do jakich na drodze rutyny dochodzi się dopiero po wielu latach grania, a niekiedy i to nie daje odpowiedniego rezultatu.

Czesław Sielużycki - „Ręka pianisty”, str. 322, PWM, Kraków 1982

Pianista powinien* umieć wykonać następujące ćwiczenie fizyczne: oprzeć się swoimi dziesięcioma palcami o podłogę i podnieść całe swoje ciało pionowo w górę. 

Henryk Neuhaus - „Sztuka pianistyczna”, str.121, PWM, Kraków 1970

(*poprawiłem niezręczne sformułowanie: „Pianista powinien by umieć wykonywać”)

Ćwiczenie 1 - łatwe

Przygotowanie:
Stań blisko ściany i oprzyj o nią wszystkie palce.

Test:
Nie odrywając palców od ściany daj krok lub dwa do tyłu i zwróć uwagę na nacisk wywierany na palce - im dalej stoisz od ściany, tym jest on większy.

Wykonanie:
Wykonuj w tej pozycji „pionowe pompki” na przemian odpychając się od ściany i zbliżając do niej.

Ćwiczenie 2 - łatwe (nie dotyczy palców, lecz mięśni barku)

Profesor Woytowicz polecał je dla usprawnienia „trzęsienia ramieniem”:

W ramach codziennej gimnastyki, po wykonaniu klasycznych pompek, które mają zwykle amplitudę, powiedzmy, kilkunastu centymetrów, należy pozostać w tej samej pozycji i zrobić serię „mini-pompek” o niewielkiej amplitudzie, ale za to bardzo szybkich.

Ćwiczenie 3 - dość trudne

Przygotowanie:
Przykucnij i podeprzyj się pięściami, aby sprawdzić, czy dobrze zachowujesz równowagę. Im mniejsza będzie odległość między rękami i stopami, tym słabszy będzie nacisk na ręce, ale trudniej będzie utrzymać równowagę.

Test:
Pochyl się lekko, aby przenieść część ciężaru ciała ze stóp na ręce zwinięte w pięści (zdjęcie górne);

Wykonanie:
Podeprzyj się teraz końcami palców i ostrożnie pochyl się do przodu, po czym wróć do pozycji wyjściowej. Powtórz kilka razy nie dopuszczając jednak do przeciążenia palców. Opierając ręce na wadze łazienkowej można podczas tego ćwiczenia sprawdzać siłę nacisku.

Ćwiczenie 4 - bardzo trudne

Przygotowanie:
Zobacz wideo obok.

Test:
Uklęknij, podeprzyj się na pięściach i unieś lekko kolana w górę zwracając uwagę na nacisk, jaki odczujesz w rękach.

Wykonanie:
A teraz oprzyj ręce na palcach i ponownie unieś kolana.

Bardziej zaawansowana wersja tego ćwiczenia, to pompki oparte na palcach (a nie na całych dłoniach jak w pompkach klasycznych).

Najprostsze rady dotyczące ścięgien znajdziesz w jasnej ramce pod punktem 5.4.3.

Rady dotyczące kręgosłupa znajdziesz wkrótce w przygotowywanym rozdziale o pozycji przy fortepianie. Chodzi przede wszystkim o to, aby dla dobrego oparcia trzymać stopy blisko pedałów i nie „kiwać się” zbytnio podczas gry, bo to bardzo obciąża najbardziej narażony, lędĽwiowy odcinek kręgosłupa. Łatwiej zalecić niż wykonać

Nie graj zbyt mocno! Na poniższym zdjęciu rentgenowskim zaznaczyłem podstawy kciuków. W PR, na przedłużeniu zielonej strzałki, widoczna jest dość gruba, ciemna kreska - to jest chrząstka oddzielająca kości. Jej częściowy brak u nasady lewego kciuka jest spowodowany zbyt silnym graniem oktaw (w dalekiej przeszłości) i dzisiaj powoduje w pewnych pozycjach ostry ból.

Jak przesuwać fortepian?

Każdy pianista może stanąć przed koniecznością przesunięcia fortepianu. Ciągnięcie ciężkiego instrumentu (podobnie jak noszenie ciężkich walizek czy przykręcanie lub odkręcanie opornych śrub) powoduje niekorzystne naciąganie stawów, ścięgien i więzadeł.

Proste rozwiązanie Profesora Woytowicza: opieramy się o fortepian tą częścią pleców, w której tracą one swą szlachetną nazwę (Makuszyński) i pchamy instrument bez wysiłku „na wstecznym biegu”